آنچه خواهیم خواند
ماتریس BCG (ماتریس بوستون) چیست؟
امروز می‌خواهم یکی از جالب‌ترین ماتریس‌های رشته مدیریت را با زبانی ساده برای‌تان بازگو کنم. ماتریس گروه بوستون! با خواندن این مقاله به حقایقی پی می‌بریم که این امکان را به ما می‌دهد بهترین استراتژی را برای تجزیه و تحلیل محصولات‌مان در بازار به کار بگیریم. امیدوارم خواندن این مقاله برای‌تان مفید باشد.
اصطلاح گاو شیرده در کسب و کار!
اصطلاح سگ در کسب و کار!
چه استراتژی‌ای را برای رشد کسب و کارم به کار بگیرم؟
چگونه می‌توانم آینده کسب و کارم را پیش‌بینی کنم؟(مطالعه مقاله مرتبط: آینده جهان با هوش مصنوعی)
کالای من چه جایگاهی در بازار دارد؟
برند‌های جهانی از چه ابزاری برای تجزیه و تحلیل محصولاتشان استفاده می‌کنند؟
محدودیت‌های موجود در ماتریس گروه بوستون چیست؟
آنچه از پیش‌روی شما می‌گذرد درمورد " ماتریس BCG (ماتریس بوستون) چیست؟ " است، ما در فروشگاه اینترنتی ناوان امیدواریم راهنمای خوبی برای تمام مشتریان باشیم که، قصد دارند از فروشگاه ناوان خرید کنند.
ماتریس BCG چیست؟
ستاره‌ها، علامت سوال، گاوهای شیرده، و سگ‌ها! ممکن است با دیدن این کلمات در مقاله‌ای که درمورد کسب و کار است کمی تعجب کنید. اما باید بدانید که این ماتریس ابزاری بسیار مهم در طیف وسیعی از برند‌های جهانی مثل نایک می‌باشد. گروه مشاوره بوستون به‌عنوان یک رهبر فکری در دنیای مشاوره مدیریت مشهور است. به‌همین دلیل نام این ماتریس را به ماتریس گروه بوستون نیز می‌شناسیم. این ابزار که اولین بار در دهه 1970 توسط بروس هندرسون، معرفی شد، تا به امروز ادامه داشته است.
تعریف اصطلاحات ماتریس BCG:
ماتریس BCG برای کمک به شرکت‌ها در تجزیه و تحلیل سبد محصولاتشان با دسته‌بندی آن‌ها به چهار دسته مجزا بر‌اساس سهم بازار و نرخ رشد نسبت به بزرگ‌ترین رقبای خود استفاده می‌شود و در اغلب مواقع بسیار مفید واقع شده است. این چهار دسته عبارتند از: گاو شیر ده، سگ، علامت سوال و ستاره. رشد بازار به‌عنوان نمایشی از جذابیت صنعت در نظر گرفته می‌شود در حالی که نرخ رشد نشان‌دهنده مزیت رقابتی یک محصول است. نگاه کردن به‌جایی که محصولات شرکت بر‌روی این ماتریس قرار می‌گیرند به شرکت‌ها کمک می‌کند به‌صورت بصری ببینند که کدام یک در حال مبارزه یا پیشرفت هستند. با این اطلاعات، شرکت‌ها می‌توانند تصمیمات استراتژیک بهتری درمورد محل سرمایه‌گذاری تلاش‌های خود و این‌که کدام محصولات باید تعطیل یا واگذار شوند، اتخاذ کنند. در نهایت، ماتریس سهم رشد BCG می‌تواند راهی برای تقویت سودآوری یک شرکت استفاده شود.
گاوهای شیر ده
: گاوهای شیر ده یا گاوهای نقدی محصولاتی هستند که سهم بالایی در بازار یک صنعت دارند. این محصولات جدا از تولید و مصرف انبوهی که دارند تولید‌کننده پول هستند. از آن‌جا که آن‌ها در بازارهای بالغ‌تری هستند، گاوهای شیر ده"خسته کننده " هم نامیده می‌شوند. در‌حالی که "خسته کننده" هستند، آن‌ها به‌دلیل توانایی‌های بالای خود در تولید پول با ارزش هستند. با توجه به این‌که زمان، سرمایه و تلاش اضافی در یک صنعت با رشد کم نتیجه چندانی نخواهد داشت، باید با کم‌ترین سرمایه ممکن به "دوشش" ادامه دهند.
سگ ها
سگ‌ها در ماتریس BCG کم‌ترین مطلوبیت را دارند و واحدهای تجاری با سهم بازار پایین در یک صنعت بالغ و کم رشد هستند. به نظر می‌رسد که این محصولات آینده کمی با شرکت دارند و معمولاً یا از بین می‌روند یا پول نقد بسیار کمی تولید می‌کنند یا حتی جریان نقدی شرکت را کاهش می‌دهند. اگرچه این محصولات شغل کارکنان را فراهم می‌کند و احتمالاً منجر به هم افزایی درآمد یا هزینه می‌شود، هزینه فرصت استفاده از منابع برای سایر محصولات مطلوب بسیار زیاد است. بنابراین سگ‌ها باید هرچه زود‌تر واگذار شده و به شرکت دیگری فروخته شوند.(مطالعه مقاله مرتبط: بهترین هوش مصنوعی مولد برای مشاغل)
علامت سوال
علامت سوال واحدهای تجاری هستند که با سهم بازار پایین در بازاری با رشد بالا فعالیت می‌کنند. این محصولات در ابتدا جریان نقدی شرکت را کاهش می‌دهند زیرا برای رشد به سرمایه‌گذاری سنگین نیاز دارند. اگر واحد عملکرد خوبی داشته باشد، علامت‌های سوال فرصتی برای تبدیل شدن به ستاره و در نهایت تبدیل به گاوهای نقدی پس از کاهش رشد صنعت را دارند. اگر محصول نتواند کشش را به‌دست آورد، علامت سوال به سگ تبدیل می‌شود. علامت‌های سوال باید به‌طور کامل و با دقت تجزیه و تحلیل شوند تا مشخص شود که آیا ارزش سرمایه‌گذاری لازم برای رشد سهم بازار را دارند یا خیر.
ستاره ها
ستاره‌ها واحدهای تجاری با سهم بازار بالا و صنعت با رشد بالا هستند. آن‌ها یک جایگاه یا بازار را رهبری می‌کنند و به‌دلیل مزیت‌های رقابتی غالب یا زمان‌بندی تصادفی، ویژگی‌های انحصاری دارند. همان‌طور که ستاره‌ها به شکوفایی خود ادامه می‌دهند، سرمایه‌گذاری اضافی پول نقد اضافی ایجاد می‌کند و ستاره‌ها را محصولات بسیار ارزشمندی برای یک شرکت می‌کند. امید این است که در‌نهایت با کاهش نرخ رشد صنعت، ستارگان تبدیل به گاوهای نقدی شوند.
مثالی از ماتریس BCG یا ماتریس بوستون
در ادامه مثالی خواهیم خواند تا ماتریس BCG را بهتر درک کنید:
شرکت اپل را تصور کنید؛ یکی از شناخته‌شده‌ترین شرکت‌های تولید محصولات مصرفی در جهان، اپل است. این شرکت دارای چندین خط تولید است که می‌توان آن‌ها را در دسته‌های مختلف در ماتریس BCG دسته‌بندی کرد. در این‌جا یک نمونه از نحوه دسته‌بندی برخی از محصولات اپل با استفاده از ماتریس آورده شده است:
گاو شیر ده: لپ‌تاپ‌‌های اپل که زمانی محصولی نوآورانه بود، اما دیگر در یک صنعت در حال رشد نیستند، اما سود سالمی برای این شرکت ایجاد می‌کنند.
سگ: آی‌پادهای اپل که اکنون توسط آیفون‌هایش آدم‌خوار شده‌اند و دیگر نباید سرمایه‌گذاری سنگین بیشتری روی آن صورت بگیرد.
علامت سوال: ایرپادهای اپل بهسرعت درحال رشد هستند اما هنوز بربازار تسلط پیدا نکرده‌اند.
ستاره: آیفون‌های اپل هرروز سودهای مازاد تولید می‌کنند و این شرکت بربازار رو به رشد گوشی‌های هوشمند تسلط دارد.
محدودیت های ماتریس BCG
همان‌طور که در مثال اپل خواندیم ماتریس BCG در بالا کاربردهای خاصی دارد، اما محدودیت‌هایی نیز دارد. اگرچه زمانی ماتریس BCG به‌طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما محبوبیت این ابزار به‌دلیل محدودیت‌های آن کمرنگ شده است. این موارد عبارتند از:
فقدان بعد سودآوری: برخی از محصولات ممکن است بسیار سودآور باشند اما هم با سهم بازار پایین و هم در‌یک صنعت درحال رشد آهسته باشند. این محصولات به‌عنوان سگ دسته‌بندی می‌شوند، اما اگر در ایجاد سود بسیار کارآمد هستند، لزوماً نباید با دید بدی به آن‌ها نگاه کرد.
خیلی ساده هستند: بازار در این مدل به وضوح تعریف نشده است. محصول با رشد سریع یک شرکت می‌تواند بر‌یک جایگاه کوچک و با رشد بالا تسلط داشته باشد اما سهم بازار بسیار کمی در صنعت کلی داشته باشد. در چنین حالتی، تعریف بازار محصول را به‌عنوان ستاره یا علامت سوال دسته‌بندی می‌کند.
کل کسب و کار را به‌خوبی نشان نمی‌دهد: ماتریس رشد BCG واحدهای تجاری را به منظور ارزیابی هر یک به‌طور مستقل از هم جدا می‌کند. با این‌حال، واضح است که کسب و کارها چگونه کار می‌کنند. گاهی اوقات، یک سگ ممکن است به شرکت‌ها کمک کند تا کسب درآمد کنند.(مطالعه مقاله مرتبط: مزایای ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی)
نتیجه گیری
آگاهی از ماتریس BCG خوب است و مثال‌های ماتریس BCG می‌توانند در موقعیت‌های خاص مفید باشند. ماتریس سهم رشد BCG می‌تواند برای تجزیه و تحلیل شرکت‌ها یا محصولات بر‌اساس سهم بازار و نرخ رشد آن‌ها نسبت به بزرگ‌ترین رقبای آن‌ها استفاده شوند. با استفاده از این ابزار می‌توان چشم‌اندازی از محصول را به‌دست آورد. اما به‌دلیل محدودیت‌های موجود در ماتریس سهم رشد BCG، ما درحال حاضر یک الگوی ماتریس BCG ارائه نمی‌دهیم. الگوهای ماتریس BCG در جاهای دیگر به‌صورت آنلاین دردسترس هستند. ما احساس کردیم که برای ایجاد تصویری دقیق، تحلیل عمیق‌تری نسبت به آنچه که ماتریس سهم رشد BCG ارائه می‌کند، مورد نیاز است. اخیرا استفاده از آن به‌دلیل محدودیت‌های ذاتی کاهش یافته است. اما باز هم با در نظر گرفتن محدودیت‌ها، می‌تواند مفید باشد.
